Η Ευρώπη μετά από πολλές περιπέτειες (μεσαίωνας, πόλεμοι, επαναστάσεις) προσδιόρισε τις «αξίες» της σύμφωνα με την κλασική εποχή (500-323 π.Χ.) που ήταν ανεπτυγμένες οι τέχνες, η φιλοσοφία, ο αθλητισμός, οι «διακρατικές» σχέσεις, ο γραπτός λόγος και βέβαια η αρχιτεκτονική.
Από τα τέλη του 17ου αιώνα οι επιστημονικές ανακαλύψεις και ο Διαφωτισμός άλλαξαν την κοινωνική οργάνωση μεταφέροντας τμήμα της «εξουσίας» από τους απόλυτους μονάρχες σε άλλες ομάδες «πολιτών». Οι «αποκεντρωμένες εξουσίες» έπρεπε να στεγαστούν και το ύφος τους είχε αποφασιστεί, θα είναι «Νεοκλασικά»!
Η «συνταγή» της αρχιτεκτονικής επιτυχίας ήταν απλή: το κτήριο πρέπει να έχει κολώνες αρχαϊκού ρυθμού και αέτωμα!
Κάθε κτήριο για να έχει αίγλη, προσωπικότητα και κύρος φτιάχνεται «νεοκλασικό». Οι παραλλαγές είναι πολλές. Αρκετοί οικειοποιήθηκαν την ιδέα και θεωρούν τα νεο-κλασικά κτήρια Αγγλικού ή Γερμανικού ρυθμού. Σήμερα αρκετά από τα σημαντικότερα κτήρια της Ευρώπης όπως μουσεία, παλάτια, πανεπιστήμια, κοινοβούλια, καθεδρικοί ναοί, θέατρα ακόμη και νοσοκομεία προσπαθούν να μοιάσουν στο … Πρωτότυπο:
Παρακάτω δείχνω μερικά νεο-κλασικά κτήρια από τις Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (ένα από κάθε κράτος):
(βασική πηγή των φωτογραφιών είναι η Wikipedia)
1. Αυστρία, Βιέννη, Κοινοβούλιο
2. Βέλγιο, Βρυξέλλες, Place Royal
3. Γαλλία, Παρίσι, Κοινοβούλιο
4. Γερμανία, Βερολίνο, Κοινοβούλιο
5. Δανία, Κοπεγχάγη, Παλιό Δημαρχείο
6. Ελβετία, παντού, επετειακό κέρμα €2
7. Ηνωμένο Βασίλειο, Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο
8. Ιταλία, Ρώμη, Αγ. Παύλος
9. Ιρλανδία, Δουβλίνο, Κοινοβούλιο
10. Ισπανία, Μαδρίτη, Χρηματιστήριο
11. Λιθουανία, Βίλνιους, Καθεδρικός Ναός
12. Μάλτα, Βαλλέττα, Κεντρικό Δικαστήριο
13. Νορβηγία, Οσλο, Ανάκτορα
14. Ουγγαρία, Βουδαπέστη, Μουσείο Καλών Τεχνών
15. Ουκρανία, Κίεβο, Ιστορικό Μουσείο
16. Πολωνία, Βαρσοβία, Κυβερνείο
17. Πορτογαλία, Λισαβώνα, Εθνικό Θέατρο
18. Ρουμανία, Βουκουρέστι, Romanian Atheneum
19. Ρωσία, Μόσχα, παλάτι Ostankino
20. Σερβία, Βελιγράδι, Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών
21. Σλοβακία, Μπρατισλάβα, Δημαρχείο
22. Σουηδία, Ουπσάλα, Πανεπιστήμιο
23. Φινλανδία, Ελσίνκι, Καθεδρικός Ναός
24. FYROM, Σκόπια, Ανώτατο Δικαστήριο
Βέβαια ο «Διαφωτισμός» έφτασε στην Αμερική και σε όλο τον υπόλοιπο πλανήτη. Για τις Η.Π.Α. δείχνω το κτήριο του Μουσείου Τέχνης στην Φιλαδέλφεια που κάνει πραγματικότητα το «American Dream» μέσα από σκληρή προπόνηση στην ταινία Rocky:
Αξίζει να δείτε την μεγάλη φωτογραφία του κτηρίου που στεγάζει το Αυστριακό κοινοβούλιο. Μπροστά του υπάρχει ένα άγαλμα της θεάς Αθηνάς. Συνήθως φωτογραφίζουν το κτήριο από τη Νοτιοανατολική πλευρά του. Ομως η βορεινή είσοδος «στηρίζεται» από 4 ζευγάρια Καρυάτιδες. Ακριβώς απέναντι από το κοινοβούλιο υπάρχει ο κήπος «του λαού» (Volksgarten) ο οποίος περιβάλλει ένα … Θησείο!
(click στις φωτογραφίες για μεγαλύτερες από την Wikipedia)
Σίγουρα η επιλογή των σχεδίων δεν ήταν μια λύση «στατικού προβλήματος».
Οι Αυστριακοί δεν είναι η εξαίρεση! Αντίστοιχο αξιόλογο κτίριο είναι αυτό του Βρετανικού Μουσείου.
Οπως αναφέρει η σχετική ιστοσελίδα: «το κτίριο σχεδιάστηκε το 1823, τελείωσε το 1852 και είναι μίμηση κλασικής Ελληνικής αρχιτεκτονικής που περιλαμβάνει κολώνες και αέτωμα στη νότια είσοδο. Αυτό το ύφος είχε γίνει ιδιαίτερα δημοφιλές από το 1750 όταν η Ελλάδα και οι αρχαιολογικοί χώροι της ‘ανακαλύφθηκαν πάλι’ από τους δυτικο-Ευρωπαίους.»
Για να επισκεφθείς το Βρετανικό Μουσείο ΔΕΝ πληρώνεις εισιτήριο (από το 1852 μέχρι σήμερα) και επειδή είναι μουσείο σφύζει από ζωή και κίνηση. Το μόνο αρνητικό είναι ότι δεν υπάρχει πλάνο ξενάγησης στα Ελληνικά!
[από maps.google.com]
(click στη φωτογραφία για μεγαλύτερη)
Οπως καταλαβαίνετε ο όρος «κτίριο» για τα προαναφερθέντα δεν είναι αρκετά περιγραφικός…
gV