Οι σύγχρονοι Η/Υ με Windows 10 χρησιμοποιούν UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) για την εκκίνηση και GPT partitioning στον δίσκο αντί του MBR που έδειχνε το BIOS. Κάθε νέο λειτουργικό που εγκαθιστούμε στον ίδιο δίσκο είναι καλύτερα να γίνεται με τη διαδικασία UEFI παρά τις ενδιάμεσες λύσεις MBR σε ενδιάμεσο partition κλπ.
Ως παράδειγμα αναφέρω την εγκατάσταση Ubuntu παράλληλα με τα Windows 10.
Αρχικά πρέπει να σιγουρευτούμε ότι έχουμε δίσκο με UEFI/GPT.
Στα Windows 10 από την "Διαχείριση Δίσκων" (ξεκινά γρήγορα με "Win Key"+"R" και εκτέλεση diskmgmt.msc).
Με δεξί click επάνω στο σημείο που γράφει "Δίσκος 0 Βασικός ..." επιλέγουμε "Ιδιότητες" και "Τόμοι".
Στο "Στυλ Διαμερίσματος" ελέγχουμε αν χρησιμοποιείται MBR ή GPT.
Σημείωση: Σε MBR μπορούμε να έχουμε έως 4 primary partitions ή 3 primary και 1 extended που περιέχει πολλά ακόμη logical ενώ στο GPT μπορούμε να δημιουργήσουμε έως 128 partitions. Γενικά στο GPT δεν πρέπει να αφήνουμε κενούς (αδιάθετους) χώρους στο δίσκο. Αν θέλουμε χώρο για μελλοντική χρήση θα δημιουργήσουμε ένα partition και απλά δεν θα το χρησιμοποιήσουμε.
Από default τα Windows 10 δημιουργούν GPT με τουλάχιστον 4 partitions.
Αλλη μέθοδος επιβεβαίωσης χρήσης GPT είναι με το πρόγραμμα "diskpart" ("Win Key"+"R" και εκτέλεση diskpart). Στο prompt "DISKPART>" ζητάμε "list disk" και θα δούμε συνοπτικά στοιχεία για τους δίσκους. Στο τέλος σημειώνεται το είδος του partition:
Κώδικας: Επιλογή όλων
DISKPART> list disk
Disk ### Status Size Free Dyn Gpt
-------- ------------- ------- ------- --- ---
Disk 0 Online 931 GB 0 B *
DISKPART>Το MSR partition δεν λαμβάνει ορισμό με κάποιο γράμμα.
Προσοχή στη χρήση του diskpart!
Χρήσιμες εντολές οι "list volumes" η "help" και βέβαια η "exit"!
BACKUP, clean disk, defrag, shrink, install Ubuntu 64
Πριν από την εγκατάσταση του παράλληλου λειτουργικού θα πάρουμε αντίγραφα (BACKUP) και θα δημιουργήσουμε χώρο στο δίσκο. Από τα Windows 10 κάνουμε εκκαθάριση και ανασυγκρότηση δίσκου και απενεργοποιούμε το fast boot. Το ίδιο κάνουμε και στο BIOS SETUP. Μετά ζητάμε συρρίκνωση του Windows Partition. Επανεκκινούμε τον Η/Υ από το CD/USB για την εγκατάσταση του νέου λειτουργικού, π.χ. Ubuntu 64bit.
θα παρατηρήσετε ότι υπάρχουν όρια στη συρρίκνωση του windows partition. Η εξήγηση είναι ότι τα Windows 10 έχουν επιλέξει κάποιο χώρο για σταθερά (μη μετακινούμενα) αρχεία όπως είναι αυτό που αποθηκεύονται τα δεδομένα του hibernation και άλλα για ασφάλεια ή επαναφορά των ευρετηρίων. Στο internet θα βρείτε περιγραφή για σύνθετες μεθόδους παράκαμψης αυτών των προβλημάτων.
Προβλήματα στην εκκίνηση και την επιλογή των λειτουργικών συστημάτων.
Μετά την επιτυχημένη εγκατάσταση και την επανεκκίνηση, αν στο Grub boot loader επιλέξουμε τα Windows, θα ξεκινήσουν σωστά και θα επαναφέρουν το σύστημα στην αρχική του κατάσταση χωρίς το μενού για dual boot! Δεν έχουμε χάσει τίποτα από τη διπλή εγκατάσταση και τα partitions που δημιουργήθηκαν. Απλά δεν έχουμε τρόπο να τρέξουμε τον grub για να δούμε το μενού επιλογής και δεν έχουμε βρει μια τυπική διαδικασία ρύθμισης των Windows για dual boot με linux.
Σε πρώτη φάση μπορούμε να κάνουμε έναν απλό έλεγχο ότι υπάρχουν τα ευρετήρια για εκκίνηση του Ubuntu στο "EFI partition".
Δεξί click στην Εναρξη > Γραμμή Εντολών (διαχειριστής) > τρέχουμε mountvol
Εμφανίζονται όλα τα γράμματα των partition που έχουν προσαρτηθεί, π.χ. C, D και E.
Θα χρησιμοποιήσουμε ένα γράμμα που δεν υπάρχει π.χ. "H" για να κάνουμε mount το EFI partition:
Κώδικας: Επιλογή όλων
mountvol h: /S
h:
dir
cd efi
dirΚώδικας: Επιλογή όλων
H:\EFI>dir
Volume in drive H is SYSTEM
Volume Serial Number is 3135-ABCD
Directory of H:\EFI
07/11/2015 03:01 μμ <DIR> .
07/11/2015 03:01 μμ <DIR> ..
07/11/2015 03:01 μμ <DIR> Microsoft
06/02/2016 01:43 πμ <DIR> Boot
27/11/2016 10:27 πμ <DIR> ubuntu
04/11/2016 04:41 μμ <DIR> HP
0 File(s) 0 bytes
6 Dir(s) 264.810.496 bytes free
H:\EFI>Κώδικας: Επιλογή όλων
cd ubuntu
dirΑλλαγή προκαθορισμένου σημείου εκκίνησης των Windows
Ο απλούστερος τρόπος να επιλέξουμε τον grub ως τον διαχειριστή εκκίνησης σε Η/Υ με Windows 10 είναι να "trim-άρουμε" (παράτυπη διόρθωση) την εκκίνηση των Win10 δείχνοντας το σημείο που βρίσκεται ο grub-efi. Η διαδικασία αναφέρεται σε διάφορα σημεία στο internet. Παρακάτω δείχνω τα βασικά σημεία:
- στα Win10 ανοίγουμε τερματικό με δικαιώματα διαχειριστή
(start, πληκτρολογούμε "γραμμή εντολών", δεξί click στο εικονίδιο, και "εκτέλεση ως διαχειριστής")
- bcdedit /? (για να δούμε το help page)
- bcdedit /enum (για να δούμε τις υπάρχουσες ρυθμίσεις)
- bcdedit /set {bootmgr} path \EFI\UBUNTU\GRUBX64.EFI
(θεωρώ ότι υπάρχει πάντα το ίδιο/default όνομα template "{bootmgr}")
- bcdedit /enum (για να ελέγξουμε τις αλλαγές)
- reboot (πλήρες, όχι "fast/hybrid/...")
Μετά την αλλαγή τα Windows θα δείχνουν το grub αντί το δικό τους boot manager.
Οι δικές μου ρυθμίσεις μετά τις αλλαγές:
Κώδικας: Επιλογή όλων
Microsoft Windows [Version 10.0.10586]
(c) 2015 Microsoft Corporation. ...
C:\WINDOWS\system32>bcdedit /enum
Windows Boot Manager
--------------------
identifier {bootmgr}
device partition=\Device\HarddiskVolume1
path \EFI\UBUNTU\GRUBX64.EFI
description Windows Boot Manager
locale el-GR
inherit {globalsettings}
default {current}
resumeobject {02a6c5b8-8951-12e5-4bd8-3261c93768a1}
displayorder {current}
toolsdisplayorder {memdiag}
timeout 30
Windows Boot Loader
-------------------
identifier {current}
device partition=C:
path \WINDOWS\system32\winload.efi
description Windows 10
locale el-GR
inherit {bootloadersettings}
recoverysequence {02a6c5ba-8951-12e5-4bd8-3261c93768a1}
recoveryenabled Yes
isolatedcontext Yes
allowedinmemorysettings 0x15000075
osdevice partition=C:
systemroot \WINDOWS
resumeobject {02a6c5b8-8951-12e5-4bd8-3261c93768a1}
nx OptIn
bootmenupolicy Standard
C:\WINDOWS\system32>
Η σωστή λύση θα ήταν να δημιουργήσουμε ορθές καταχωρήσεις για dual boot στα Windows μέσω του bcdedit, κάτι που δοκίμασα αλλά δεν το κατάφερα. Επειδή χρησιμοποιώ κυρίως Ubuntu, δέχθηκα αυτή την "παράτυπη" διόρθωση.
Επαναφορά στην αρχική κατάσταση Single Boot Windows
Η επαναφορά της αρχικής κατάστασης μπορεί να γίνει με την αντίστροφη διαδικασία:
- bcdedit /enum (για να δούμε τις υπάρχουσες ρυθμίσεις)
- bcdedit /set {bootmgr} path \EFI\MICROSOFT\BOOT\BOOTMGFW.EFI
Μετά μπορεί να γίνει διαγραφή των partition του Ubuntu και το SWAP και αύξηση μεγέθους του Windows partition.
Σχετικά:
- Microsoft, MSDN, UEFI/GPT-based hard drive partitions
- Microsoft, TechNet, Recommended UEFI-Based Disk-Partition Configurations
- Ubuntu, Installing Ubuntu in UEFI mode
- Microsoft, MSDN, Adding Boot Entries
- Microsoft, TechNet, Modify the BCD Store Template
